همه می‌دانیم که کتابخوانی در دنیای زیبای کودکان، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این را هم می‌دانیم که در میان کتاب‌های داستان و قصه، قصه‌های تصویری برای کودکان، با تصویرسازی‌های خلاقانه، دنیای خیال‌انگیز و جذابی را به روی ذهن آن‌ها، باز می‌کنند.
با توجه به اهمیت قصه‌های تصویری، در این مقاله، می‌خواهیم به موضوع پرطرفدار قصه‌های تصویری کودکان، فواید آن‌ها و نقش‌‌شان در خلاقیت کودکان بپردازیم و چند مجموعه کتاب عالی هم به شما معرفی کنیم تا با تهیه و خواندن‌شان برای کودکان‌تان، تجربه دنیای فوق‌العاده کتاب‌های تصویری را به آن‌ها هدیه دهید.
دنیای کتاب‌های تصویری
کتاب‌های تصویری، معمولا برای بچه‌ها نوشته و تصویرسازی می‌شوند. در کتاب‌های تصویری، تصویرسازی به اندازه سطرهای نوشته شده، اهمیت دارد؛ حتی ممکن است از داستان و قصه کتاب هم مهم‌تر باشد!
خیلی از کتاب‌های تصویری، کتاب‌های قصه و شعر هستند که متن و تصویر، در کنار هم قرار می‌گیرند و دنیایی رویایی را برای کودک می‌سازند. البته، در بعضی از این کتابها، فقط به تصویرسازی می‌پردازند و هیچ نوشته‌ای در آن‌ها وجود ندارد.
کتاب‌های تصویری با تصاویر رنگارنگ‌شان توجه کودک را جلب کرده و با او ارتباط برقرار می‌کنند.
قصه‌گویی و داستان‌سرایی به کمک تصویرسازی، پدیده جدیدی نیست. در واقع، با توجه به این که از زمان‌های خیلی دور، نقاشی‌های روی دیوارهای غا
رها، قصه و داستانی را بازگو می‌کردند، قصه‌گویی به کمک تصویر، قدمت زیادی دارد.
از موضوع قدمت که بگذریم، باید به این موضوع اشاره کنیم که با ظهور کتاب‌های تصویری، تحولی در نگرش به دنیای کودک، ایجاد شد. به لطف فناوری‌های جدید، تولید انبوه این‌جور کتابها هم آسان‌تر شده‌است. مطمئناً بچه‌ها نیز از این تحول و پیشرفت خوشحالند!
چرا کتاب‌های تصویری؟
حالا که این همه سطر در مورد کتاب‌های تصویری کودکان حرف زدیم، بیایید به فواید این‌جور کتاب‌های سرگرم‌کننده نگاهی بیندازیم.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این‌گونه کتابها این است که برای لذت بردن از آن، نیازی نیست خواندن بلد باشید! کودک شما می‌تواند با نگاه کردن به تصاویر کتاب، از داستان و قصه‌ای که تصاویر روایت می‌کنند، لذت ببرد. از طرفی تصاویر کمک می‌کند کودک با داستان بیشتر ارتباط بگیرد و مفاهیم آن را بهتر و عمیق‌تر درک کند.
این مورد، برای کودکانی که هنوز به مدرسه نرفته‌اند یا دانش‌آموزانی که با خواندن مشکل دارند، بسیار مفید است. از این گذشته، به تقویت قوه تخیل و خلاقیت کودک کمک بزرگی می‌کند.
تصاویر ریز و درشت موجود در کتاب‌های تصویری، به پرورش مهارت قصه‌گویی کودکان کمک می‌کند. کودک به تصویر هر صفحه کتاب نگاه می‌کند و برای خودش، داستان آن صفحه را تعریف می‌کند.
کتاب‌های تصویری در شخصیت‌پردازی هم به کودکان کمک می‌کنند. کودک با دیدن تصاویر تلاش می‌کند حالت چهره را تشخیص دهد و با آن آشنا شود.
کتاب‌های تصویری می‌توانند به رشد و تقویت مهارت‌های زبانی و گفتاری کمک کنند. وقتی کتابی تصویری را که متن دارد، برای کودک‌تان می‌خوانید، او علاوه بر نگاه کردن به تصاویر قشنگ و رنگارنگ کتاب، به‌طور ناخودآگاه و با گوش دادن به قصه‌خوانی شما، دایره واژگان خود را گسترش می‌دهد و مهارت‌های گفتاری خود را بیشتر می‌کند. اشاره به این نکته هم خالی از لطف نیست که کتابخوانی برای کودک در خانه، بسیار تأثیرگذارتر از کتابخوانی برای او در مدرسه است. نکته جالب‌تر این که، پژوهش‌ها نشان می‌دهند کودکانی که والدین‌شان برای آن‌ها زیاد کتاب می‌خوانند، هنگام ورود به مدرسه در مقایسه با کودکانی که برای‌شان کتابی خوانده نشده است؛ تقریباً یک میلیون واژه بیشتر شنیده‌اند! نتیجه مشترک این پژوهش‌ها، اهمیت کتابخوانی برای کودکان را به خوبی مشخص می‌کند.
از آن‌جایی که هر کتاب تصویری به‌طور میانگین حدود ۵۰۰ واژه دارد، نویسنده‌ها باید واژه‌ها را به دقت انتخاب کنند. متن کتاب‌های تصویری باید دقیق و در عین‌حال توصیفی باشد تا در کنار تصویرسازی خلاقانه آن‌ها، توجه کودک را به خود جلب کنند. همین دقت در نوشتن متن توصیفی باعث می‌شود کتاب‌های تصویری بتوانند به پرورش و تقویت مهارت‌های زبانی و گفتاری کودکان کمک کنند. تلفیقِ متن و تصویر، در درک و نهادینه شدن واژه‌ها و مفاهیم در حافظه کودکان، بسیار مؤثر است. مخصوصا اگر داستان و قصه به زبان آهنگین و شعر باشد، کودک با نگاه کردن به تصاویر و تکرار آن‌چه برایش می‌خوانید، خیلی بهتر واژه‌ها را به خاطر می‌سپارد.
از این گذشته، وقتی از کودک خود می‌خواهید که با توجه به تصاویر کتاب، داستان و قصه آن را برای‌تان تعریف کند، ناخودآگاه به او کمک می‌کنید مهارت‌های گفتاری و اعتماد به نفس خود را تقویت کند. وقتی از کودک خود می‌پرسید که چند ماهی قرمز در تصویر می‌بیند، او با شادمانی دنبال ماهی‌های قرمزِ توی تصویر می‌گردد. همین فعالیت‌های ساده، اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد.
یکی دیگر از فواید کتاب‌های تصویری این است که با تصاویرسازی منحصر به فرد و رنگ‌های متنوع خود، کودکان را تشویق می‌کنند در مورد داستان کتاب سوال بپرسند و با ذوق و شوق، مطالب جدید را بیاموزند. این کار، حس مشارکت را در کودک شما برمی‌انگیزد و مهارت‌های اجتماعی او را پرورش می‌دهد.
کتاب‌های تصویری، با بهره‌مندی از تصویرسازی‌های دقیق و اصولی، خلاقیت کودکان را به اوج می‌رسانند. کودک تصاویر خیال‌انگیز کتاب را با قوه تخیل کودکانه‌اش ادغام می‌کند و به خلق داستانی زیبا دست می‌زند.
کتاب‌های تصویری، توالی زمانی را هم به کودکان می‌آموزند. اتفاق‌هایی که از تصویر یک صفحه به تصویر صفحه بعد منتقل می‌شود، به کودک ساختار زمان را به خوبی می‌آموزد.
لازم به ذکر است که کتاب‌های تصویری و فواید آن‌ها فقط مختص کودکان نیست بلکه جامعه نوجوانان را هم در برمی‌گیرد. نوجوانانی هم که به خواندن کتاب‌های تصویری مناسب رده سنی خود می‌پردازند، تقویت خلاقیت و مهارت‌های گفتاری و اجتماعی بیشتری را تجربه می‌کنند.
اگر بخواهیم تمام ویژگی‌ها و فواید کتاب‌های تصویری را بیان کنیم، مثنوی صد من کاغذ می‌شود. پس بهتر است از این مبحث عبور کنیم و به لذت‌بخش‌ترین قسمت مقاله بپردازیم!
برای کودکان‌تان این قصه‌ها را بخوانید
بخش شیرین معرفی کتاب این مقاله را به سه مجموعه از مجموعه قصه‌های تصویری اختصاص داده‌ایم:
مجموعه قصه‌های قانون جنگل
قصه‌های قانون جنگل، مجموعه طنز معرکه‌ای است که بچه‌ها از خواندن آن سیر نمی‌شوند! این مجموعه پنج جلدی را نشر پیدایش منتشر کرده، جمال‌الدین اکرمی آن‌ها را نوشته و امیر مفتون، تصویرگری کرده است. مجموعه قصه‌های قانون جنگل مناسبِ گروه سنی «ب» است.
کتاب‌های آن عبارتند از:
- ویلای فیل خان و خاله کرگدن،
- ببر بنگال و کانگوروی بچه به بغل،
- شیرخان و خورشت کلم،
- شیرخان و شلغم پخته،
- خرسی خان داروغه و همسایه‌ها،
- گوزن بانو و اژی تخسه،
- تیغ تیغو و تمثال مبارک شیرخان و
- دم دراز و ننه کلاغه.
برای خرید مجموعه قصه‌های قانون جنگل کلیک کنید.
همان‌طور که از اسم کتاب‌های آن مشخص است، مجموعه قصه‌های قانون جنگل، مجموعه‌ای پنج جلدی است که هر جلد آن به روایت چند داستان می‌پردازد. داستان‌های مجموعه قصه‌های قانون جنگل با زبان طنز، ماجراهای جنگل و قانون و مقررات آن و مسایلی که حیوانات جنگل با آن روبرو هستند را تعریف می‌کند و به قصه‌پردازی دربارۀ حیوانات جنگل، می‌پردازد. هر یک از داستان‌های این مجموعه به گونه‌ای پیش می‌روند که در پایان، حاوی نکات اخلاقی و پندآموز است.
با خواندن داستان‌های مجموعه قصه‌های قانون جنگل، احساس می‌کنید زندگی شخصیت‌های داستان‌های آن به زندگی انسان‌های امروزی خیلی نزدیک است! از قوانین حاکم بر جنگل گرفته تا رفتارهایی که اهالی جنگل در مواجهه با شرایط از خود نشان می‌دهند و راهکارهایی که برای حل مسایل‌شان به‌کار می‌گیرند، همگی شبیه رفتارها و راهکارهای انسان‌هاست.
دست به کار شوید! این مجموعۀ طنز را به کودکان خود هدیه دهید و سهم بزرگی در پرورش خلاقیت و درایت آن‌ها ایفا کنید.
مجموعه قصه‌های عهد بوق
این مجموعه جالب هم یک مجموعۀ طنز و چهار جلدی است که نشر پیدایش آن را منتشر کرده، عباس قدیرمحسنی آن را نوشته و رودابه خائف تصویرگری کرده است.
مجموعه قصه‌های عهد بوق، داستان‌های طنزی را از عهد بوق یعنی زمان‌های خیلی خیلی خیلی دور برای مخاطب کودک خود روایت می‌کند. قصه آدم‌های عجیب و غریبی که برای انجام هر کاری فقط و فقط از بوق استفاده می‌کردند. بوقِ خوردن، بوقِ خوابیدن، بوقِ جنگیدن، بوقِ عاشق شدن، بوقِ ….
کتاب‌های این مجموعه شگفت‌انگیز عبارتند از:
کافی است نگاهی به طرح جلد این کتابها بیندازید! شک ندارم که لبخند عمیقی روی صورت‌تان می‌نشیند!
بنابراین، برای شادی‌بخشی به ذهن و روح کودکان‌تان، مجموعه قصه‌های عهد بوق را مهمان کتابخانۀ کودکان‌تان کنید. البته، حواستان باشد که بقیۀ کتاب‌های قفسه‌های کتابخانه، با دیدن طرح جلد کتاب‌های این مجموعه، از خنده دل درد نگیرند!
مجموعه قصه‌های عهد بوق را از اینجا تهیه کنید.
مجموعه قصه‌ای که دوستش دارم
این مجموعه ده جلدی را از دست ندهید! جدی می‌گویم! نشر پیدایش با همکاری نویسندگان خوبی مانند مصطفی رحماندوست، افسانه شعبان‌زاده، فریبا کلهر، شکوه قاسم‌نیا، محمدرضا شمس، فرهاد حسن‌زاده، سرور کتبی، طاهر ایبد، مجید راستی، سوسن طاقدیس و مرجان کشاورزی آزاد، و تصویرگران خوبی مانند مجتبی عصیانی، ویدا کریمی، گلنوش شریفی، حسن موسوی، سارا خرامان، مریم توحدی، سحر حق‌گو و گلرخ محتاج‌الفضل، این مجموعۀ کم نظیر را منتشر کرده است.
موضوع از این قرار است که از بین آثار ارزشمند این نویسنده‌ها، بهترین‌ها انتخاب شده و به‌شکل مجموعه معرکه‌ای به‌نام مجموعه قصه‌ای که دوستش دارم منتشر شده است. همین موضوع، نشان‌دهنده این است که خواندن چندباره این مجموعه، خالی از لطف نیست. به شما قول می‌دهیم که کودکان شما تک تکِ قصه‌های این مجموعه را دوست خواهند داشت.
کتاب‌های مجموعه قصه‌ای که دوستش دارم عبارتند از «سبیل عمو»، «بزی که بود، بزی که نبود»، «پادشاهی که کشورش را گم کرد»، «خاله پیره و خاله پیرتره»، «دُمت را کوتاه کنم؟»، «سایه‌ای که سر نداشت، دُم نداشت، تن هم نداشت»، «شکلاتی، خرمالویی»، «ماست شیرین»، «یک پرش و دو پرش و سه پرش» و «قصۀ درختی که خوابش می‌آمد».
برای تهیه مجموعه قصه‌ای که دوستش دارم کلیک کنید.
با خرید و تهیه این سه مجموعۀ کم‌نظیر، شاهد شکوفایی خلاقیت و تقویت مهارت‌های گوناگون کودکان خود باشید.