اگر غربی‌ها به مجموعه‌های کمیک‌شان دلخوش هستند و هر روز از وسط کمیک‌ها یک ابرقهرمان جدید بیرون می‌آورند، ژاپنی‌ها هم مدت‌هاست مانگاهای خودشان را دارند.
در واقع مانگا، انیمه و لایت ناول یا راحت‌خوان سه ضلع اصلی مثلث تفریحات و فرهنگ مطالعاتی مبتنی بر سرگرمی ژاپن هستند. اما نکته اصلی اینجاست که این نوع کتاب‌ها فقط مختص نوجوانان نیستند. در واقع بزرگسالان ژاپنی هم دائم با موراکامی سرگرم نمی‌شوند و گاهی سراغ انواع دیگر محصولات فرهنگی مثل انواع رمان‌های راحت‌خوان و مانگا می‌روند و همین باعث شده است که این صنعت در ژاپن گردش مالی فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
اما تفاوت مانگا و رمان‌های راحت‌خوان چیست؟ اصلا سروکله‌ی ساختاری به اسم light novel از کجا پیدا شد؟
در این مطلب از وبلاگ پیدایش به دنبال پاسخ این سوالات رفته‌ایم و البته در بخش انتهایی چند پیشنهاد راحت‌خوان عالی نیز روی میز گذاشته‌ایم.
رمان راحت‌خوان یا light novel چیست؟
لایت ناول یا رمان راحت‌خوان از سال‌های 1970 به بعد وارد مجله‌های ژاپنی شدند. وقتی که نویسنده‌های مجلات صفحه‌ای را برای توضیح بازی‌ها یا مانگاها و انیمه‌های مشهور اختصاص می‌دادند. اما بعد دیدند چه خوب می‌شود که از دل همین توضیحات یک داستان دنباله‌دار با محوریت همان مانگا یا انیمه تعریف کنند با این تفاوت که تعداد تصاویر استفاده شده در آن‌ها کمتر باشد؟ به این ترتیب اولین رمان‌های راحت‌خوان متولد شدند.
بگذارید برای درک بهتر ماجرا یک مثال بزنیم.
فرض کنید که چارلز دیکنز بزرگ می‌خواست رمان آرزوهای بزرگ را به عنوان یک رمان راحت‌خوان منتشر کند. در این صورت باید رمان را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم می‌کرد، مثل یک سریال. تفاوت بعد این بود که باید از آن همه توصیفات اضافه دست برمی‌داشت و طوری داستان را می‌نوشت که برای خواننده‌ی جوان جذاب باشد.
نکته‌ی نهایی و فوت کوزه‌گری هم این بود که باید هر جلد و هر فصل را با یک کلیف هنگر تمام می‌کرد. سخت شد؟ اجازه بدهید توضیح بدهیم.
کلیف هنگر یک اصطلاح در عالم نویسندگی است در واقع کلیف هنگر همان قلاب اصلی‌ای است که نویسنده می‌اندازد تا خواننده را برای ادامه خواندن داستان تشویق کند.
در واقع در یک رمان راحت‌خوان شما با یک داستان در یکی از زیرژانرهای مورد علاقه نوجوان‌ها مثل ماجراجویی یا علمی تخیلی یا فانتزی طرف هستید، که در آن تصاویر مثل مانگا و انیمه نقشه اصلی قصه‌گویی را به عهده ندارند. بلکه اینجا با کلمات سروکار دارید.
البته تصاویر هم وقتی به کمک می‌آیند که در ابتدای یک فصل باشیم یا قرار باشد یک شخصیت یا کاراکتر خاص به داستان اضافه بشود یا با یک صحنه هیجان‌انگیز روبه‌رو باشیم که دیدنش حسابی ارزش داشته باشد.
چرا رمان راحت‌خواب باید در کتاب‌خانه‌تان باشد؟
- اول از همه از همین اسم light novel شروع کنیم، راحت‌خوان‌ها دوست شما برای عبور از دنیای کتاب‌خوانی کودکی به دنیای کتاب‌های نوشته شده برای نوجوان‌ها هستند. آن‌ها نه توصیفات آن‌چنان پیچیده‌‌‌ای دارند که عطای خواندن را به لقایش ببخشید و نه آن‌چنان ساده هستند که حس کنید داستان هیچ آورده ادبی برایتان نداشته است.
اما اگر یک کتاب‌خوان حرفه‌ای بودیم چطور؟ در این صورت باید با راحت‌خوان‌ها خداحافظی کنیم؟ معلوم است که نه!
رمان‌های راحت‌خوان سراغ موضوعاتی با چاشنی فلسفه و اخلاق می‌روند و گاهی این موارد را چنان ظریف بیان می‌کنند که بزرگسالان یا استخوان‌خردکرده‌های ادبیات هم عاشقش می‌شوند. پس شاید بتوانیم بگوییم راحت‌خوان از آن پیشنهادهایی است که می‌تواند هر خواننده ادبیاتی را سر ذوق بیاورد و کافی است بگردید و موضوع مورد علاقه‌تان را پیدا کنید.
- در بیشتر رمان‌های راحت‌خوان با یک قهرمان طرف هستیم که ناگهان دنیایش زیرورو می‌شود. یا سر از یک دنیای موازی درمی‌آورد. یا مجبور است یک تنه دنیا را نجات بدهد و …. از آن‌جایی‌که قرار است همراه این قهرمان تا آخر دنیا برویم و برگردیم، و البته با یک مجموعه کتاب با روایت سریالی روبه‌رو هستیم، پس نویسنده عزیز می‌تواند تا دلش می‌خواهد این کاراکتر را پرورش بدهد. برای همین هم شخصیت‌پردازی قهرمان در رمان‌های راحت‌خوان تا دل‌تان بخواهد مفصل است و حسابی اوج و فرود یک قهرمان را نشان‌تان می‌دهد.
- کتاب‌های راحت‌خوان معمولا یک انیمه یا مانگا هم دارند که در همان دنیا می‌گذرد یا اصلا روایت قهرمان است. گاهی حتی ماجرا پیچیده‌تر می‌شود و رمان راحت‌خوان قرار است اطلاعاتی از قبل یا بعد از ماجراهای انیمه یا مانگا به شما بدهد. مثلا فرض کنید هری پاتر یک مانگا بود، خب کیست که دوست نداشته باشد ماجراهای دامبلدور، اسنیپ یا حتی جیمز پاتر را بخواند؟ یا اصلا ماجراهای هری بعد از فارغ‌التحصیلی؟ در این صورت برای تمام این ماجراها راحت‌خوان نوشته می‌شد و هم ما کیف می‌کردیم هم هواداران فانتزی.
بنابراین اگر دوست دارید داستان را از یک مدیوم دیگر ببینید یا روایت را به شکل گسترده‌تری تجربه کنید و مثل یک یویو در دنیای قهرمانتان عقب و جلو بروید و نکاتی را کشف کنید که دم دست بیننده‌های انیمه نیست و فقط در قوطی رمان راحت‌خوان پیدا می‌شود، یا اصلا یک مقایسه مفصل داشته باشید و تفاوت قصه‌گویی در مدیوم‌های مختلف را کشف کنید، رمان راحت‌خوان انتخاب معرکه‌ای است.
مانگا چیست و از کجا آمده است؟
اگر یک نوک پا تا ژاپن بروید، یکی از جذاب‌ترین مغازه‌هایی که می‌بینید، مغازه‌های فروش مانگای دست دوم هستند. در واقع مانگاها انقدر طرفدار دارند که گاهی بعضی از نسخه‌ها نایاب می‌شوند.
اما مانگا چیست؟ مانگا دقیقا نسخه‌ی ژاپنی کمیک بوک است که در آن شما با تعدادی تصاویر و کلمات کمتر روند یک داستان را دنبال می‌کنید.
آن اوایل مانگاها فقط به صورت سیاه و سفید چاپ می‌شدند، اما این روزها مانگاهای رنگی هم دیده می‌شوند. بر خلاف تصور، جامعه مخاطب مانگا فقط نوجوان‌ها نیستند و حتی بزرگسالان هم سراغ مانگاهای مخصوص خودشان می‌روند چرا که مانگاها انواع سبک‌ها مثل ترسناک، علمی تخیلی سخت و… را در دل خودشان دارند.
اما حالا که تا اینجا آمده‌اید؛ اجازه بدهید نگاهی به تفاوت مانگا و لایت ناول یا همان رمان راحت‌خوان خودمان داشته باشیم:
تفاوت مانگا و لایت ناول
|
مانگا |
لایت ناول |
| بسیار شبیه به کمیک بوک‌های غربی هستند.
(از نظر ساختار و نه داستان.) |
شبیه به کتاب‌های داستانی هستند که نقاشی و تصویرسازی هم دارند. |
| تصاویر مانگا و روایت‌ها را باید از راست به چپ بخوانید. | رمان‌های راحت‌خوان را معمولا از چپ به راست می‌خوانند. که این موضع در ترجمه‌ی فارسی متفاوت است. |
| سطح خشونت، نوع تصویرسازی‌ها و زیرژانرها ممکن است با توجه به گروه سنی بزرگسال متفاوت باشد و بیشتر شود. |
از موضوع‌ها و سبک و زیرژانرهایی استفاده می‌شود که متناسب با روحیه‌ی نوجوان‌ها باشد. |
انیمه‌هایی برای سفر با قهرمان‌ها
ژاپنی‌ها از همان اول عاشق قهرمان‌پردازی بودند. برای همین هم پای انیمیشن‌سازی خیلی زود به زندگی‌شان باز شد. انیمه‌ها در واقع همان انیمیشن‌های ژاپنی با سبک قصه‌گویی خاص ژاپنی‌ها هستند. قهرمانی تنها، که نیاز به کمک رفقایش دارد، که مراتبی از سیر و سلوک را طی می‌کند و البته طنز خاصی که معمولا در داستان‌های ژاپنی دیده می‌شود.
انیمه‌ها این روزها در تمام دنیا طرفدار دارند.
اما رابطه انیمه و راحت‌خوان‌ها چیست؟
گاهی شما حوصله ندارید یک انیمه را در ده فصل بیست دقیقه‌ای ببینید، ترجیح می‌دهید با قهرمانان داستان مورد علاقه‌تان از طریق کلمات سفر کنید؛ اینطور وقت‌ها معمولا لایت ناول‌ها وارد بازار می‌شوند.
بسیاری از انیمه‌های محبوب مثل دفترچه مرگ یا death note تبدیل به لایت ناول یا رمان راحت‌خوان شده‌اند و به این ترتیب افراد بیشتری توانستند در دنیای عجیب و غریبشان سفر کنند.
نگاهی به مجموعه‌های راحت‌خوان نشر پیدایش
سفرهای کینو
کینو یک دختر پانزده ساله است که یک موتور سخنگو دارد. در واقع یک‌جورهایی در این مجموعه نقش گالیور را دارد. اما کینوی ما قرار نیست یک جهانگرد معمولی باشد. او به دنیاهایی می‌رود که فکرش را هم نمی‌کنید. با مردم و فرهنگ‌هایی آشنا می‌شود که مثلش روی زمین نیست.
بله! وقتی می‌گوییم دنیا یعنی قرار است از این زمینی که می‌شناسید و دنیاهای ساده‌ای که هر روز چشمتان به آن‌ها می‌خورد حسابی دور بشودید. خب چمدان‌ها را بسته‌اید؟ آماده یک سفر عجیب به یک مقصد نامعلوم و عجیب‌تر هستید؟
برای تهیه مجموعه ۴ جلدی سفرهای کینو کلیک کنید.
دیگری
فرض کنید به یک کلاس جدید می‌روید. بعد زنجیره‌ای از قتل‌های عجیب اطرافتان اتفاق می‌افتد. هنوز به این ماجرا عادت نکرده‌اید (وقعا کسی هست که به این ماجرا راحت عادت کند و با خودش بگوید: «آه چه جالب هرجا پا می‌گذارم یکی دو تا قتل می‌بینم!») که می‌بینید کلاس‌تان یک کلاس عادی نیست بلکه یک کلاس نفرین‌شده است…
توقع ندارید که تمام داستان را همین‌جا تعریف کنیم. برای این‌که ادامه داستان را بخوانید و از دست و پنجه نرم کردن قهرمان با نفرین کلاس سوم ۳ لذت ببرید، رمان راحت‌خوان دیگری را از دست ندهید.
برای خرید راحت‌خوان دیگری کلیک کنید.
واتارو در سرزمین خیال
واتارو یک پسربچه‌ی معمولی است که یک گوشه نشسته است و زندگی‌اش را می‌کند که یک دوست عجیب سرراهش سبز می‌شود. آمدن دوست همانا و پیدا شدن دریچه‌‌ی دنیاها همانا.
واتارو متوجه می‌شود که دریچه‌ای هر ده سال و نه روز یک‌بار باز می‌شود و او می‌تواند با کمکش به جهان‌های دیگر برود. اما در این دنیاها چه خبر است؟ او قرار است در این دنیاها چه ماجراجویی‌ها را از سر بگذراند؟
مجموعه واتارو در سرزمین خیال را از اینجا تهیه کنید.
باز همان خواب را دیدم
همه‌ی کتاب‌های راحت‌خوان که قرار نیست شما را به دنیاهای دیگر ببرند، در کتاب باز همان خواب را دیدم، داستان چهارنفر را می‌خوانیم که زندگی‌شان، تجربه‌هایشان و شناخت‌شان از دنیا فرسنگ‌ها با هم فاصله دارد. اما چرا این چهار نفر خواب یکسانی را می‌بینند؟ قرار است ای خواب‌ها به کجا منتهی بشود؟
اگر دوست دارید یک کتاب با موضوعی درام بخوانید و یک عصر تابستانی ساده را به یک خاطره فراموش‌نشدنی تبدیل کنید، پیشنهادمان کتاب باز همان خواب را دیدم، است.
رمان راحت‌خوان باز همان خواب را دیدم از اینجا تهیه کنید.
به کلوپ راحت‌خوان‌های خوشحال خوش آمدید!
کتاب‌های راحت‌خوان معمولا داستان‌های پرکششی دارند؛ چرا که نویسنده مجبور است برای همراه کردن مخاطب از داستانی با پتانسیل بالا استفاده کند. از طرف دیگر این داستان‌ها سرشار از عناصر شرقی و ژاپنی هستند، مثل ارواح و اشباح، شیاطین وحشتناک، کمک گرفتن از فنون رزمی و شمشیربازی برای مبارزه و…
خانواده، اعتقاد به دوستی و رفاقت و کار گروهی هم با توجه به فرهنگ ژاپنی‌ها در این داستان‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد. از طرف دیگر ماجراجویی، قهرمان‌پردازی، خلق موقعیت‌های مختلف وسفر در میان ژانرهای مختلف از دیگر ویژگی‌های رمان‌های راحت‌خوان است که باعث شده است مجموعه کتاب‌های این سبک نه فقط در ژاپن بلکه در تمام دنیا معروف بشود.
با این اوصاف اگر شما هم دوست دارید به صف طرفداران light novel بپیوندید، می‌توانید از فروشگاه پیدایش و مجموعه کتاب‌های نوجوان راحت خوان شروع کنید.