لطیفه‌های شیرین ایرج میرزا (طنز نوجوان)

کتاب لطیفه‌های شیرین ایرج میرزا از مجموعه‌ی طنز نوجوان نشر پیدایش است که به کوشش شهرام شفیعی، گردآوری شده است.

ایرج میرزا نواده‌ی فتحعلی شاه قاجار و از شاعران بزرگ عصر مشروطیت بود که شعرهای انتقادی زیادی سروده. روانی، سادگی و استفاده از واژه‌های عامیانه در اشعارش، موجب ماندگاری و تاثیرگذاری آنها شده است. خواندن شعر ایرج به آسانی خوردن «راحت‌الحلقوم» است. شاید مهم‌ترین نکته در آثار ایرج، نزدیکی عجیب شعر او به زبان مردم کوچه بازار یا زبان محاوره است.
خودش معتقد بود:
شاعری، طبع روان می‌خواهد / نه معانی، نه بیان می‌خواهد
شعر ایرج تابلوی شروع یک حرکت تازه – یعنی همان ساده‌گویی همراه با شوخی‌پردازی‌های انتقادی – در شعر فارسی است. کارهای او حکم عکسی را دارد که ما از جوانی پدربزرگمان، مثلا توی صندوقچه پیدا می‌کنیم. حتی اگر پدربزرگ عزیزمان در این عکس – خدای نخواسته – زبانش را درآورده یا «زبان‌درازی» کرده باشد، ما دلمان نمی‌آید آن عکس را پاره کنیم. شعر ایرج عکسی است از یکی از دوره‌های مهم شعر فارسی.

شهرام شفیعی در این کتاب، تعدادی از اشعار او را برای نوجوانان انتخاب کرده است و لابه‌لای اشعار نیز، چند خطی را به نثر روایت کرده است. ضمن اینکه معنی بعضی کلمات را که ممکن است برای نوجوانان ناآشنا باشد، در پاورقی آورده است.

بخشی از کتاب لطیفه‌های شیرین ایرج میرزا

داشت عباس قلی خان پسری
پسر بی‌ادب و بی‌هنری

اسم او بود «علی مردان خان»
کلفت خانه ز دستش به امان

پشت کالسکه‌ی مردم می‌جست
دل کالسکه نشین را می‌خست

هر سحرگه دم در بر لب جو
بود چون کرم به گل رفته فرو

…